EWI Jaarverslag 2011 - departement economie, wetenschap en innovatie - Vlaamse Overheid

Het Vlaams Supercomputer Centrum

Het actieplan “Vlaanderen i2010” voorzag dat onderzoekers in Vlaanderen over een performante digitale infrastructuur moeten kunnen beschikken. Vooral High Performance Computing (HPC), ook supercomputing genoemd, wordt steeds belangrijker voor een grote waaier van wetenschappelijke disciplines. “Computational Science” is geëvolueerd tot een volwaardige derde pijler van de wetenschap, naast theorie (Theoretical Science) en experiment (Experimental Science). Een goede rekeninfrastructuur is dus essentieel om toponderzoek te kunnen uitvoeren.

Om het actieplan “Vlaanderen i2010” concreet in te vullen werd een stuurgroep e-Onderzoek opgericht. Het was haar opdracht om - in nauw overleg met alle betrokkenen uit het veld (universiteiten en hogescholen, onderzoeksinstellingen en bedrijven) - een meerjarig stappenplan uit te werken voor uitbouw, onderhoud en gebruik van state-of-the-art rekeninfrastructuur. In dat kader hebben de universitaire associaties (Leuven, Gent, Brussel, Antwerpen, Limburg) een gezamenlijk plan opgesteld voor de uitbouw van supercomputers in Vlaanderen.

Voor de voorbereidende fase (2008-2010) van dit plan heeft de Vlaamse overheid een bedrag van 2,4 miljoen euro uitgetrokken. Deze fase is de eerste aanzet om de bestaande infrastructuur af te stemmen en bijkomend gespecialiseerd personeel aan te trekken voor sensibilisering, opleiding en begeleiding van onderzoekers. In eerste instantie werd de bestaande supercomputerinfrastructuur (zgn. TIER 2 of lokale rekeninfrastructuur) van de partners verbonden via een optisch netwerkverbinding van 10Gbit (BELNET). Bovendien nadert het 1 Gigabit project, dat elke campus van elke hogeschool of onderzoeksinstelling op het Vlaamse Onderzoeksnetwerk moet aansluiten, zijn voltooiing.

Op die manier kan elke onderzoeker waar ook in Vlaanderen gebruik maken van de infrastructuur. Deze diensten worden aangeboden via het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC). Het VSC zelf werd officieel gelanceerd op 23 maart 2009.

Het voorbereidend traject liep van 2008 tot 2010. In deze fase kon het VSC rekenen op een gecombineerde financiering van het EWI en de Herculesstichting, voor zowel uitbouw en de dienstverlening van de TIER2-infrastructuur en de installatie van de eerste TIER1 (of regionale rekeninfrastructuur) in Vlaanderen.

Evaluatie

Zoals bepaald in de overeenkomst tussen de Vlaamse Regering en het VSC werd het voorbereidend traject in 2011 door EWI geëvalueerd . Basis hiervoor waren enerzijds een tevredenheidsenquête bij de eindgebruikers, en anderzijds een evaluatie door een college van externe deskundigen. De resultaten waren zeer positief. Het verslag stelde dat de eindgebruikers tevreden waren over de aangeboden infrastructuur en dienstverlening van het VSC. De resultaten van de evaluatie werden op hun beurt voorgelegd aan de leden van de stuurgroep e-onderzoek en de Vlaamse Regering.De externe deskundigen en de leden van de stuurgroep e-onderzoek reageerden positief over de bereikte resultaten (strategie, technische infrastructuur, kritische massa, samenwerking tussen de partners, enz.). Vooral het feit dat het VSC focust op de integratie van zowel TIER 1 als TIER 2 niveau bleek de juiste aanpak.

Hoe moet het nu verder?

Naast de financiering van het voorbereidende traject werden er substantiële bedragen uitgetrokken voor de verdere uitbouw van een state-of-the-art rekeninfrastructuur in Vlaanderen. Zo werd er voor de investering in de nieuwe generatie supercomputers (TIER1) 10,2 miljoen euro vastgelegd, ten laste van Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven (FFEU). De eerste supercomputer in deze reeks wordt ondergebracht bij de universiteit van Gent en heeft een prijskaartje van 4,2 miljoen euro. Op het moment van zijn indienstneming zal hij de snelste computer van België zijn.Op het vlak van HPC-samenwerking tussen de universitaire associaties heeft het VSC een cruciale rol gespeeld. Voor de implementatie van het VSC was er immers enkel financiering van kleinere HPC-initiatieven bij individuele instellingen. Deze aanpak miste een strategische visie en kritische massa, zodat Vlaanderen afwezig bleef op de Europese HPC-kaart. Met de uitbouw van TIER1 supercomputers in de schoot van het VSC is Vlaanderen klaar om aansluiting te vinden bij grotere Europese initiatieven zoals PRACE (Partnership for Advanced Computing in Europe). Degelijk lidmaatschap geeft de onderzoekers in Vlaanderen toegang tot het gebruik van TIER0 computers (de absolute top van de rekeninfrastructuur). Met de uitbouw van de state-of-the-art rekeninfrastructuur en bijhorend netwerk heeft elke onderzoeker in Vlaanderen nu toegang tot de meest geavanceerde computers in de wereld.